ZCash là gì?

Zcash là một mã hóa mã nguồn mở, phân tán, cung cấp cho người dùng sự riêng tư và sự rõ ràng trong giao dịch có chọn lọc. Zcash được phát triển ra từ dự án Zerocoin, nhằm cải tiến sự ẩn danh cho người sử dụng Bitcoin và được xây dựng bằng mã nguồn của Bitcoin Core v0.11. Sự cải tiến do Zcash cung cấp sử dụng kỹ thuật tăng cường bảo mật và nâng cao các chứng minh không có kiến thức để đảm bảo tính hợp lệ của giao dịch tài chính mà không tiết lộ thông tin nào về chúng. Nhóm phát triền đã tạo ra mật mã bí mật độc quyền của Zcash được gọi là zk-snarks.

Để các giao dịch hoàn toàn tự nhiên, Zcash sử dụng một công nghệ gọi là “ zero-knowledge proof” ngay cả những nhà toán học và nhà nghiên cứu thiên tài nhất cũng không hiểu hết tường tận về cách hoạt động của công nghệ này.

Zcash cung cấp tổng cộng 21 triệu giống như bitcoin và cũng sử dụng cơ chế đồng thuận bằng chứng của PoW để xác minh và xử lý các giao dịch.

Zcash (ZEC) hiện đang nằm  trong top 20 mật mã lớn nhất với mức vốn hóa thị trường trên 1 tỷ USD và trong top 10 theo CoinGecko. Đồng tiền số này có thể giao dịch rất nhiều sàn giao dịch hàng đầu và thời điểm viết bài viết này giá zcash đang ở mức 336 USD.

Zcash được đưa ra vào năm 2016 bởi người sáng lập và CEO Zooko Wilcox. Wilcox là một nhà khoa học máy tính có hơn 20 năm kinh nghiệm. Ông đã làm việc trên các hệ thống phân quyền, an ninh thông tin, mật mã và khởi nghiệp. Các tác phẩm trước đây của ông bao gồm DigiCash, ZRTP, “Tam giác Zooko,” Mojo Nation, Tahoe-LAFS, SPHINCS và BLAKE2.

Zcash ra mắt vào ngày 28/10/2016, khi khối đầu tiên của nó được khai thác. Tuy nhiên, sự ra mắt của zcash không phải là không có tranh cãi.

Zero-knowledge proofs là gì?

Hiểu nôm na thì zero-knowledge proof  nghĩa là bạn đã thực hiện xong phép toán mà không cần những người khác thực hiện lại phép toán đó, từ đó bạn có thể khẳng định mệnh đề đó 100% đúng và không tiết lộ cho ai khác biết nữa.

Zero-knowledge proof giúp Zcash” không thể bị theo dõi” bằng cách thực hiện các giao dịch cá nhân trên blockchain công khai của Zcash. Giao dịch trên Zcash được mã hóa để che giấu địa chỉ của người gửi và người nhận, cũng như những giá trị giao dịch từ một địa chỉ này tới địa chỉ khác. Điểm chung của đa số hệ thống blockchain là cho chúng ta thấy toàn bộ giá trị của địa chỉ này sang địa chỉ khác và có thể được nhìn thấy bởi bất kỳ ai trên blockchain. Còn với blockchain của Zcash thì có thể được mã hóa bởi người dùng để bảo vệ giao dịch của họ. Các địa chỉ gửi Zcash là những bút danh, nghĩa là nếu bạn không biết danh tính thực sự của một người hay địa chỉ thực tế, thì bạn sẽ không thể nhìn thấy dòng tiền đang đi đâu.

Kích thước khối của Zcash như thế nào ?

Kích thước khối là một nguồn tài nguyên khan hiếm trong hệ thống blockchain. Nếu bạn có một giao dịch chiếm tới một nửa Megabyte(MB) trên blockchian, nó sẽ khiến blockchain tăng lên một nửa MB. Chỉ với 2,000 giao dịch trong 2 giờ thì bạn sẽ có 1 Gigabyte(GB). Cùng với tốc độ phát triển nhanh chóng của blockchain thì hệ thống sẽ sớm bị hư hỏng.

Zcash đã có thể tối ưu hóa những giao dịch cá nhân xuống mức vẫn có thể sử dụng được với 1,500 byte. Với kích thước này thì thời gian tính toán mã hóa giảm từ 5-6 phút xuống còn 1 phút.

Điều gì khiến Zcash trở nên khác biệt ?

Sự khởi đầu của Zcash khác xa so với Ethereum. Trong đợt bán những token đầu tiên của Ether, tỷ lệ 2000 Ether cho 1 Bitcoin. Sau 42 ngày nó giảm theo tuyến tính còn 1337 Ether. Chỉ có 60 triệu Ether được phát hành cho những người mua khối đầu tiên, và thêm 12 triệu Ether đã đi đến Ethereum Foundation như một khoản bồi thường. 9,9% đã được chia cho những người đóng góp ban đầu và 9,9% còn lại trở thành nguồn vốn của Ethereum Foundation. Ethereum khởi đầu với 72 triệu Ether và có một tỷ lệ lạm phát tương đối thấp. 30,000 Ether được bơm vào mỗi ngày để bù cho các miner nhằm xử lý giao dịch và duy trì hệ thống mạng.

Tương tự như Bitcoin, cơ chế của Zcash là vận hành ngay lập tức và không có giai đoạn “tiền khai thác”. Sau 24 tiếng, chỉ có 4 ZEC được khai thác trong tổng số 21 triệu ZEC. Mỗi ngày có từ 0-7000 ZEC được đào trong vòng 30 ngày và giữ ở mức 7200 ZEC sau thời gian đó, 10% trong tổng số toàn bộ ZEC được đào trong vòng 30 ngày và giữ ở mức 7200 ZEC sau thời gian đó, 10% trong tổng số toàn bộ ZEC được đào theo thời gian sẽ được gửi cho Zcash Foundation.

Tranh cãi xung quanh Zcash.

Sự tranh cãi xung quanh sự ra mắt này bắt nguồn từ việc các cơ quan truyền thông không thuộc sở hữu của các nhà đầu tư Zcash, như Roger Ver và Digital Currency Group, tạo ra một sự cường điệu khổng lồ xung quanh các loại tiền tệ mới, hấp dẫn các nhà đầu tư mua vào và do đó làm tăng giá của đồng coin này một cách vô lý. Vì lý do này, một số người cho rằng Zcash chỉ là một chương trình Pump and Dump được thực hiện tốt nhằm làm phong phú thêm các nhà đầu tư trong giai đoạn đầu. Ví dụ, BitMex’s Crypto Trader Digest đã tuyên bố vào thời điểm đó “ Ngày 28 tháng 10 năm 2016 đã thiết lập vị trí của nó trong các cuốn sách lịch sử Cryptocurrency với những gì được cho là trò Pump and Dump lớn nhất.

Vào ngày đầu tiên giao dịch, giá Zcash đã biến động mạnh mẽ với lượng giao dịch lớn ở sàn Poloniex, giá một ZEC lúc đó là 3,299,99 BTC tương đương 2,3 triệu USD vào thời điểm đó. Không cần phải nói, giá giảm mạnh từ mức không hợp lý trong vòng vài phút nhưng vẫn dao động từ 400 đến 2.200 USD trong suốt vài ngày giao dịch đầu tiên trước khi tìm thấy khoảng giá 500 USD. Đây là vào thời điểm giá của của BTC ở mức khoảng 700 USD.

Hơn nữa, khai thác Zcash liên quan đến những gì được gọi là “ phần thưởng sáng lập” trong bốn năm đầu. 10% của tất cả các đồng xu được khai thác sẽ được phân phối cho các bên liên quan trong công ty Zcash, những người sáng lập, nhà đầu tư, nhân viên cố vấn. Điều này bao gồm những người như Gavin Andresen, Vitlik Buterin, Arthur Breitman, Roger Ver, Barry, Silbert, Fred Ehrsam và một vài người khác.

Tính năng “ slow start” có nghĩa là lạm phát kỳ vọng nằm trong số các mật mã có vốn hóa cao nhất. Lượng tiền cung cấp (MS), lạm phát do cung cấp các đồng xu mới dự kiến gia nhập vào thị trường, là cực kỳ cao đối với Zcash, ở mức 876% so với khoảng 16 đến 29% như Bitcoin, litecoin và monero. Bản báo cáo cũng chỉ ra rằng, nhiều nhất 11,12 triệu đồng ZEC mới được đào sẽ được cung cấp trong 5 năm tới.

Không quá ngạc nhiên khi phần thưởng của người sáng lập đã được thêm vào cuộc tranh cãi của Zcash, để lại một mùi vị không tốt trong miệng những thợ mỏ khi về mặt kinh tế và lợi nhuận không nghiêng về phía họ. Điều này cũng đã tạo ra một ánh sáng xấu đối với loại mật mã ẩn danh này.

Hơn nữa sự ra mắt của Zcash cũng nhận được một số lời chỉ trích rằng: Nếu bằng cách nào đó thiết lập này bị xâm nhập, người phá hoại sẽ có thể tạo ra một số lượng vô hạn các ZEC và bán chúng ra một cách chậm chạp trên thị trường mà không bị chú ý. Nhưng ít nhất nhóm ZEC đã tuyên bố rằng họ đang tìm kiếm giải pháp để tạo ra các thiết lập đáng tin cậy trên mạng riêng của họ. Mặc dù zk-STARKs cho phép những thiết lập không đáng tin cậy nhưng chúng lại không hiệu quả như zk-SNARK.

Sự bất mãn về phần thưởng của người sáng lập Zcash đã thực sự dẫn đến việc tạo ra Altcoin mới dựa trên mã nguồn mở Zcash. Hai trong số những dự án này bao gồm ZClassic(ZCL) và ZenCash(ZEN).

“Corporate Feel” của Zcash.

Người sáng lập Zcash đã nói rõ rằng họ không muốn đồng tiền của họ trở thành mật mã của mạng lưới ngầm. Thay vào đó, nhóm Zcash đã bắt đầu làm việc với ngân hàng khổng lồ Wall Street JPMorgan.

Zcash đang giúp JPMorgan thêm một lớp bảo vệ riêng tư cho người sử dụng nền tảng blockchain cho doanh nghiệp của JPM, Quorum. Zooko Wilcox tuyên bố vào tháng 11 rằng: “ Tôi rất vui mừng vì khách hàng doanh nghiệp đầu tiên của chúng tôi là ngân hàng có giá trị nhất thế giới.” Suresh Shett, một kiến trúc sư hàng đầu của JPMorgan cho biết:

“ Bằng cách thêm Zero-knowledge vào Quorum, chúng ta có thể khám phá ra rằng công nghệ bảo mật mật mã hiện đại nhất sẽ nâng cao thế hệ tiếp theo của các ứng dụng dịch vụ tài chính.”

Vì nhiều thành viên trong cộng đồng Cryptocurrency coi ngành công nghiệp tài chính là “kẻ thù.” Sự tham gia của Zcash với JPMorgan là một trong những lý do khiến nhiều người sử dụng cryptocurrency ưa thích sự riêng tư có thiên hướng thích Monero(XMR) hơn Zcash.